واخواهی و نحوه ی اعتراض به احکام غیابی
مواقعی که دعاوی حقوقی رخ می دهد از واخواهی برای احکام غیابی مورد استفاده قرار می گیرند. در این مقاله از حوزه مشاوره حقوقی در سایت وکلای عدالت تصمیم داریم تا بتوانیم در مورد واخواهی اطلاعاتی را به شما عزیزان بدهیم، پس با ما همراه باشید.
واخواهی یکی از طرق اعتراض به آراء غیابی احکام دادگاه ها می باشد که در آن خوانده می تواند تحت شرایط ذیل به آن احکام اعتراض نماید.
باید توجه داشت که واخواهی مخصوص اعتراض به احکام دادگاه ها بوده و قرار ها به صورت غیابی صادر نمی شود.
تعریف واخواهی و تفاوت های آن در مراحل بدوی و تجدیدنظر و شورای حل اختلاف
واخواهی شکایتی است که ویژه احکام غیابی(نه قرارها) است که از طریق دادگاه های عمومی و در امور حقوقی صادر می شودو توسط مجموم علیه غائب در مهلتی که در قانون آیین دادرسی مدنی در نظر گرفته شده استقابل واخواهی می باشد.
مطابق ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی در مبحث واخواهی بیان می گردد که محکوم علیه غائب حق دارد به حکم غیابی که از دادگاه های عمومی و انقلاب در امور حقوقی صادر می شود اعتراض نماید.
باید توجه داشت که خواهان دعوی از امتیاز واخواهی بر خوردار نبوده و احکام نسبت به واخواه همواره حضوری می باشد.
واخواهی یکی از طرق عادی، ماهوی و عدولی می باشد. منظور از عدولی بودن یعنی اینکه حکم غیابی در همان شعبه صادر کننده حکم غیابی مجدد رسیدگی می شود. البته دادگاه مکلف است در خصوص حکم غیابی جلسه رسیدگی تعیین نموده و آن را به طرفین ابلاغ نمایند.
واخواهی اثر انتقالی دارد یعنی پرونده با تمام جوانب آن اعم از ماهوی و شکلی، در یک مرحله ی دیگر رسیدگی می گردد.
واخواهی اثر تعلیقی دارد یعنی اگر حکمی در مرحله اجرای احکام باشد حسب اعتراض واخواهی کلیه عملیات اجرایی متوقف خواهد شد.
تشریفات واخواهی
- واخواهی حسب دادخواست به دادگاه صادر کننده حکم غیابی صورت می پذیرد.البته در حال حاضر کلیه درخواست ها و دادخواست ها از طریق دفاتر خدمات قضایی صورت می گیرد.
- باید توجه داشت در مرحله واخواهی علاوه بر طرفین دعوی، طرح دعوای ورود ثالث و جلب ثالث امکان پذیر می باشد.طرح دو دعوای ورود ثالث و جلب ثالث با توجه به تخصصی بودن آن و مهلتی که قانونگذار در قانون آیین دادرسی مدنی مدنظر قرارداده است بسیار مهم و ضروری است که قبل از از دست رفتن مهلت اقدام شود که در این صورت ضروری است حتما با وکیل دادگستری مشورت نمایید.
- مطابق ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی اصل بر این است که حکم دادگاه حضوری است مگر اینکه خوانده یا وکیل او یا نماینده قانونی او در هیچ یک از جلسات دادگاه بدوی و تجدیدنظر حاضر نشده باشد و به طور کتبی نیز دفاع ننموده باشد و یا اخطاریه نه دادنامه ابلاغ واقعی نشده باشد.
مهلت واخواهی
مطابق ماده ۳۰۶ قانون آییین دادرسی مدنی مهلت اعتراض به اجکام غیابی دادگاه ها در صورتی که حکم غیابی ابلاغ قانونی شده باشد، برای کسانی که مقیم کشور باشند بیست روز و برای کسانی که خارج از کشور اقامت دارند دوماه از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود.
البته باید توجه داشت در صورتی که محکوم علیع غائب خارج از مهلت های قانونی اقدام به ثبت دادخواست واخواهی نماید در صورتی که عذر موجه نداشته باشد، دادگاه قرار رد دادخواست واخواهی را صادر خواهد نمود.
جهات زیر عذر موجه محسوب می شود.
- مرضی که مانع از حرکت است.
- فوت یکی از والدین یا همسر یا اولاد.
- حوادث قهریه از قبیل سیل، زلزله، و حریق که بر اثر آن تقدیم دادخواست واهواهی در مهلت مقرر ممکن نباشد.
- توقیف یا حبس بودن به نحوی که نتوان در مهلت مقرر دادخواست واخواهی تقدیم کرد.
اجرای رای غیابی
مطابق تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون ایین دادرسی مدنی زمانیکه مهلت واخواهی پایان یافت می توان صدور دستور اجرای آن را خواست ولی اجرای حکم غیابی علاوه بر صدور اجراییه منوط به معرفی ضامن معتبر یا اخذ تامین مناسب از محکوم له خواهد بود.
مگر اینکه دادنامه یا اجراییه به محکوم علیه غائب ابلاغ واقعی شده باشد و نامبرده در مهلت مقرر به آن از تاریخ ابلاغ دادنامه واخواهی نکرده باشد.
بدیهی است در این صورت پس از اتمام مهلت رای قطعیت پیدا نموده و مانند احکام حضوری قابلیت اجرا خواهد داشت.
نکته ی دیگر اینکه برای اجرای غیابی اجکام غیابی دعاوی غیر مالی ذاتی(طلاق، نسب، حجر… )اجرای احکام غیابی منوط به معرفی ضامن یا اخذ تامین از محکوم له نمی باشد.
مقایسه واخواهی با تجدیدنظر خواهی
- واخواهی مختص احکام غیابی است در صورتی که تجدیدنظر خواهی برای آراء است اعم از رای و قرار.
- واخواهی فقط برای خوانده مغلوب است درحالی که تجدیدنظر برای محکوم علیه است اعم از خواهان و خوانده.
- واخواهی از طرق عدولی احکام است در صورتی که تجدیدنظر از طرق اصلاحی.
اعتراض به رای غیابی در مرحله تجدیدنظر
مطابق ماده ۳۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی در صورتی که رای دادگاه تجدیدنظر مبنی بر محکومیت حوانده باشد و خوانده یا وکیل او در هیچ یک از مراحل دادرسی حاضر نبوده و لایحه دفاعیه هم نداده باشند رای غیابی دادگاه تجدیدنظر ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ واقعی نه ابلاغ قانونی به محکوم علیه یا نماینده او قابل اعتراض و رسیدگی در همان دادگاه تجدیدنظر می باشد.رای دادگاه قطعی است.
مواردی که جمع آنها سبب صدور حکم غیابی از دادگاه تجدیدنظر می گردد.
- دادخواست بدوی به خوانده، ابلاغ واقعی نشده باشد و او از خود دفاع نکرده باشد.
- حکم دادگاه بدوی به نفع خوانده صادر و در صورت اعتراض به رای غیابی صادر از دادگاه تجدیدنظر، با توجه به اینکه واخواه در هیچ یک از جلسات رکت نکرده و او از حقوق جلسه اول برخوردار نشده،نسبت به خوانده جلسه اول محسوب می گردد.
- رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر استان به اعتراض، تابع تشریفات به اعتراض به احکام غیابی در مرحله بدوی می باشد.
- تجدیدنظر خواهی به تجدیدنظر خوانده که همان خوانده دعوای بدوی است ابلاغ واقعی نشده باشد و او از خود دفاع نکرده باشد.
- دادگاه تجدیدنظر حکم دادگاه بدوی را فسخ نماید و خوانده دعوای بدوی محکوم گردد.
اجرای احکام غیابی صادره از دادگاه تجدیدنظر
برای اجرای احکام غیابی صادره از دادگاه تجدیدنظر استان، مانند احکام صادره از دادگاه بدوی نیاز به معرفی ضامن یا اخذ تامین مناسب است مگر اینکه دادنامه صادره از دادگاه تجدیدنظر به محکوم علیه غائب ابلاغ واقعی شده باشد یا آنکه اجراییه به او ابلاغ واقعی شده باشد و او در ملت مناسب اعتراض نکرده باشد.
اعتراض به آراء غیابی صادره شده از مراجع شورای حل اختلاف
مطابق قانون شورای حل اختلاف،محکوم علیه غایب در صورت دارا بودن شرایط اعتراض به احکام غیابی در دادگاه های عمومی و انقلاب می تواند به احکام صادر شده از شورای حل اختلاف اعتراض نماید.
باتوجه به تخصصی و پیچیده بودن فرآیند های دارسی علی الخصوص در دادگاه های عمومی و انقلاب و نظر به عدم تسلط عموم افراد بر مباحث حقوقی و توجهاً به این نکته که قانونگذار در تمام مراحل دادرسی حق و امتیازی را برای طرفین در نظر گرفته است بنابراین موکداً توصیه می گردد در صورت به وجود آمدن هرگونه اختلافی در جهت جلوگیری از حقوق قانونی خود با وکیل پایه یک دادگستری مشورت نمایید.
شما می توانید جهت دریافت مشاوره حقوقی رایگان از وکلای متخصص در موسسه وکلای عدالت با ما در تماس باشید.
