دفاع از اتهام افترا و تهمت در دادسرا و دادگاه کیفری به چه صورتی می باشد؟
در ابتدا در مورد جرم افترا صحبت خواهیم کرد و همینطور مجازات این مسئله و دیگر مسائل حقوقی آن را نیز بررسی خواهیم نمود. در صورتی که شما مورد تهمت یا افترا قرار گرفته اید می توانید جهت دریافت مشاوره حقوقی رایگان با وکلای ما در تماس باشید.
برخی از مطالبی که در این مقاله مطالعه می کنید:
- مجازات جرم تهمت و افترا و نشر اکاذیب چیست؟
- افترا و توهین به چه معناست ؟
- نحوه ی طرح دعوای تهمت و افترا در دادسرا و دادگاه به چه صورت می باشد؟
معنی لغوی افترا
افترا در لغت به معنی دروغ‌بستن، بهتان‌زدن و در اصطلاح حقوقی عبارت است از نسبت دادن صریح عمل مجرمانه، برخلاف حقیقت و واقع به شخص یا اشخاص معین با یکی از روش‌های مذکور در قانون، مشروط بر اینکه صحت عمل مجرمانه نسبت داده شده، در نزد مراجع قضایی ثابت نشود.
دفاع از افترا و تهمت : مصادیق افترا چیست؟
افترا انواع گوناگونی دارد. اگر به وسیله جملات بیان شود یا با اشاره‌های بدنی باشد افترای شفاهی نامیده میشود.
افترا در نوشتار یا به اشکال پایدار دیگر مانند نامه‌ها، مقالات، روزنامه، تصویرهای گرافیکی، صداهای ضبط شده، پخش در رادیو و تلویزیون، ایمیل و موارد مشابه؛ افترای رسانه‌ای نامیده میشود. اما یک تفاوت اساسی بین این دو وجود دارد.
در مورد افترای شفاهی شاکی باید آسیب‌هایی را که به اعتبار و آبروی او وارد شده، اثبات کند، زیرا این آسیب‌ها پایدار و مستدل نیست.
اما هنگامی که شخص مورد افترای رسانه‌ای قرار می‌گیرد آسیب‌های وارد شده به اعتبار او مفروض هستند و دادگاه باید حکم آنها را صادر کند بدون اینکه به اثبات این آسیب‌ها احتیاجی باشد.
جلسات دادرسی که به منظور رسیدگی به افترا تشکیل می‌شوند، می‌تواند فقط باحضور قاضی یا با حضور قاضی و هیأت منصفه تشکیل شوند. البته هرجرمی که از طرف مطبوعات رخ می‌دهد می‌بایست از طرف هیأت منصفه مورد رسیدگی قرار گیرد.
در هیأت منصفه مطبوعات درواقع افکار عمومی به شکل کامل باید حضور داشته باشد و شایسته نیست که قشری خاص و افراد با دیدگاه‌های سیاسی را در هیأت منصفه مطبوعات وارد کنیم.
هیأت منصفه مطبوعات باید بیشتر متشکل از خود اهالی مطبوعات و حقوقدانان باشد. هیأت منصفه بیانگر افکار و خواسته‌های عمومی حاکم بر جامعه است و قانون با در نظر گرفتن هیأت منصفه موضوع مطبوعات را از نگاه صرف قضایی جدا کرده است.
بنابراین هیأت منصفه در واقع برای آن است که جرم مطبوعاتی به قضاوت افکار و آرای عمومی جامعه گذاشته شود.
دفاع از افترا و تهمت : جرم افرتا چگونه ثابت می شود؟
- بیاناتی که مورد اعتراض قرار گرفته است باید حامل یک اتهام افترا باشد.
دادگاه معتقد است که جمله توهین‌آمیز، جمله‌ای است که موجب بدنامی یا بی‌اعتباری شود. یا اینکه از دیدگاه اعضای یک جامعه به این صورت جلوه کند یا در غیر این صورت جمله‌ای باشد که نشان دهنده دشمنی، تحقیر و اهانت یا استهزا باشد و باعث آسیب رساندن به اعتبار شخص در محل کار و تجارت و حرفه او باشد.
- گفته‌ای که مورد اعتراض قرار گرفته است باید به شاکی نسبت داده شده باشد.
این بدان معنی نیست که در هر جمله از شاکی نام برده شود بلکه کافی است ثابت شود که جملات به کاربرده شده طبق استنباط یک شخص منطقی به شاکی نسبت داده شده است خواه متهم چنین مقصودی داشته باشد یا خیر.
- گفته‌ای که مورد اعتراض قرار گرفته است باید منتشر شده باشد.
برای پیگیری در دادگاه جملات توهین‌آمیز باید به شخصی غیر از شاکی منتقل شده باشد هر شخصی که این جملات توهین‌آمیز را به شخص دیگر بگوید در واقع آن را انتشار داده است و مسئول این اتهام افترای رسانه‌ای است.
- گفته‌ای که مورد اعتراض قرار گرفته است باید به آبرو واعتبار شاکی خسارت وارد کرده باشد.
فرض می‌کنیم که براثر افترای رسانه‌ای به اعتبار و آبروی یک فرد آسیب وارد شده باشد. شاکی باید با یک مدرک یا شاهد ثابت کند که به خاطر گفته‌های افترا‌آمیز منتشر شده، متحمل خسارت و زیان شده است.
نحوه دفاع از اتهام افترا و تهمت در دادسرا و دادگاه کیفری
حتی اگرثابت شود که متهم درباره شاکی حرف‌های توهین‌آمیزی به شخص سومی گفته است، متهم می‌تواند با یکی از روش‌های دفاعی متعدد قانونی و شناخته شده، از این اتهام تبرئه شود؛ این روش‌ها عبارتند از:
حقیقت
اتهام افترا تحت پیگیری قرار نمی‌گیرد اگر ثابت شود که چنین موضوعی حقیقت دارد.
رضایت
وقتی بتوان ثابت کرد که شاکی از انتشار افترا یا جملاتی که به او نسبت داده شده رضایت دارد یا اینکه این جملات به تحریک خود شاکی منتشر شده باشد بنابراین متهم می‌تواند از اتهام افترا تبرئه شود.
برتری
هنگامی که موضوع صداقت و جریان آزاد اطلاعات در مسائل مهم با مصلحت افراد برای حفظ آبرویشان در موازنه قرار می‌گیرد، جریان آزاد اطلاعات وصداقت بر حفظ آبروی فرد برتری دارد.
تفسیر منصفانه
تفسیر منصفانه به طور معمول از روی رسانه‌ها یا سخنان افرادی که گفته هایشان در رسانه انعکاس می‌یابد استنباط میشود.
افرادی که مسائل مربوط به منافع عمومی را از روی صداقت و بدون سوءنیت وبه طور منصفانه تفسیر می‌کنند نسبت به افترای رسانه‌ای مصونیت دارند حتی اگر تفسیر آنها توهین‌آمیز باشد.
اگرچه برای چنین مصونیتی فرد باید ثابت کند که گفته‌هایش به عنوان یک تفسیر بوده و این تفاسیر یک اظهارنظر صادقانه در مورد حقایق آشکاری است که وجود دارد.
دفاع از افترا و تهمت : مجازات جرم افترا چیست؟
در ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی، قانونگذار دو نحوه اِعمال مجازات پیش‌بینی کرده است و دادرس به دادگاه اختیار داده است که مرتکب را به یک ماه تا یک‌سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم کند.
یا اینکه اگر شخصیت مرتکب به نحوی بود که می‌بایست درباره او مجازات مناسبی تعیین شود بر حسب مورد حبس تعزیری یا شلاق تا ۷۴ ضربه را مورد حکم قرار دهد.
در افترا به وسیله نشر اکاذیب اگر به هر ترتیب ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شده یا نشده باشد قانونگذار علاوه بر اینکه اعاده حیثیت شخص مورد افترا را در صورت امکان لازم دانسته بلکه مرتکب را مستحق حبس تغزیری از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه شناخته است. (ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی)
با توجه به متن صریح قانون مجازات اسلامی و موادی که درخصوص توهین و فحاشی مقرر شده اهانت به افراد جرم محسوب میشود و شخص مرتکب به مجازات شلاق یا جزای نقدی محکوم خواهد شد.
خوشبختانه این نوع جرم به تنهایی کمتر مطرح شده است ولی در بیشتر موارد همراه با دیگر دعاوی بوده چرا که در دعاوی نزاع یا خانوادگی و… حرف‌هایی که بین طرفین زده میشود، توهین‌آمیز و ناسزا است.
ناسزا و دشنام در اصطلاح و کاربردهای عمومی شامل عیب‌جویی و گفتن عیب دیگران نیز میشود و بنابراین ناسزاگویی شامل هر نوع سخن زشتی است که موجب رنجش فرد بشود.
با استناد به ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی؛ توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا ۵۰ هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
با دقت در مفاد این ماده مشخص میشود که جرم توهین می‌تواند به شکل گفتار، کردار، نوشتار و حتی اشاره دست و چشم و نظایر آن باشد، بدین ترتیب رفتاری همانند آب دهان به روی دیگری انداختن، هل دادن تحقیرآمیز دیگری یا برداشتن خشونت‌آمیز کلاه یا روسری از سر اشخاص و پرتاب کردن آن به زمین با توجه به اینکه از نظر عرفی باعث تخفیف و تحقیر شخص است می‌تواند توهین کیفری نیز محسوب شود همینطور برخی اشارات انگشتان دست در فرهنگ کشور ما یا کشورهای دیگر اهانت‌آمیز تلقی می‌شوند.
در این خصوص باید توجه داشت که توهین ممکن است به شکل حضوری یا غیابی باشد. اگر فردی دیگری را در غیاب او هم مورد توهین قرار دهد مرتکب جرم توهین شده است، همچنین در ارتکاب جرم توهین راست یا دروغ بودن نسبت‌ها شرط نیست و اصل مطلب این است که گفتار یا رفتار در نظر عرف وهن‌آور و سبک‌کننده باشد.
در قانون مجازات اسلامی هجو و اهانت جرم محسوب شده و مستوجب مجازات است. هرکس به نظم یا نثر به صورت کتبی یا شفاهی کسی را هجو کند یا هجویه را منتشر کند به حبس از یک تا شش ماه محکوم میشود.
در خصوص نحوه پیگیری کیفری جرم دشنام‌گویی نیز می‌توان گفت، در صورت وقوع جرم توهین، قربانی جرم یعنی کسی که به او توهینی روا شده است باید برای پیگیری موضوع و تحت تعقیب قرار دادن کسی که اقدام به توهین کرده به دادسرای محل وقوع جرم مراجعه و با بیان دلایل از جمله شهادت شهود موضوع را ثابت و برای متهم مجازات قانونی درخواست کند.
در نهایت همیشه به یاد داشته باشید که جهت پیگیری مسائل و مشکلات حقوقی و کیفری خود، حتما با وکیل یا کارشناس حقوقی مشورت و همفکری نمایید. چراکه با تجربه و دانش متخصصین می توان در جهت بهتر به نتیجه رسیدن موضوع گام برداشت.
دریافت مشاوره حقوقی برای دفاع از افترا و تهمت
به دلیل جوانب متعدد و گاهاً پیچیده در این موارد لطفا قبل از هرگونه اقدامی اطلاعات کامل را در این خصوص کسب نمایید.گروه حقوقی وکلای عدالت با کادری از بهترین وکلا و مشاورین حقوقی تا رفع کامل این مشکل در کنار شما خواهند بود. با ما تماس بگیرید و در این زمینه یا موارد با وکیل پایه یک دادگستری مورد نظر مشاوره حقوقی حضوری یا تلفنی تخصصی بگیرید.
