افزایش سرمایه در شرکت های سهامی عام و خاص

یکی از فرق­های صدور سهام جدید می­تواند عایدی برای سهام­داران باشد به عنوان اضافه ارزش. قانون حداکثری برای اضافه ارزش سهام جدید تعیین نکرده است. شرایط بازار و قیمت سهام موجود شرکت عوامل تعیین­ کننده برای رقم اضافه سرمایه هستند.

تصمیم­های در رابطه با ارزش سهام به طرق ذیل می باشد:

• ۱)تقسیم­ بندی اضافه ارزش بین سهام­داران سابق
• ۲)نگهداری مبلغ اضافه ارزش تحت عنوان اندوخته اختیاری
• ۳)انتقال اضافه ارزش به سرمایه­ و دادن سهام جدید

روش های افزایش سرمایه در شرکت های سهامی

• ۱-پرداخت نقدی
• ۲-تبدیل مطالبات نقدی حال شده اشخاص از شرکت به سهام جدید.
• ۳-انتقال سود تقسیم نشده یا اندوخته یا اضافه ارزش سهام جدید به سرمایه
• ۴-تبدیل اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام شرکت

طبق تبصره یک ماده ۱۵۸ فقط در شرکت سهامی خاص تادیه مبلغ اسمی سهام جدید به غیرنقد نیز مجاز است. در شرکت­های سهامی عام افزایش سرمایه با آوردۀ غیرنقدی ممکن نیست.

آوردۀ غیرنقد را در این مرحله کارشناس رسمی دادگستری باید تقویم کند. انتخاب کارشناس توسط هیأت مدیره صورت می­گیرد. تصویب آورده غیرنقد در این مرحله در صلاحیت مجمع عمومی فوق­العاده است.

(در مرحله افزایش سرمایه از طریق مبلغ اسمی سهام جدید دادن مهلت بر خریداران مطلقاً ممنوع است)

در مرحلۀ افزایش سرمایه برای پرداخت مبلغ اسمی سهام جدید دادن مهلت به خریداران مطلقاً ممنوع است. (قسمت دوم ؟؟؟)

سهام جدیدی که در قبال افزایش سرمایه صادر می­شود باید هنگام پذیره­نویسی حسب مورد کلاً پرداخته یا تهاتر شود.

تبدیل مطالبات نقدی حال شده اشخاص از شرکت به صدور سهام جدید:

در این روش شرکت به یک یا چند شخص باید بدهی پولی داشته باشد که وعده پرداخت آنها فرا رسیده. طبق ماده ۱۸۵ لایحه قانونی سهام جدیدی که در نتیجۀ این گونه افزایش سرمایه صادر خواهد شد با امضای ورقۀ خرید سهم توسط طلبکارانی که مایل به پذیره­نویسی سهام جدید باشند انجام می­گیرند.

با توجه به حکم فوق شرکت نمی­تواند طلبکار را مجبور به قبول سهام جدید در قبال طلب خود کند. برای ثبت افزایش سرمایه در این روش طبق ماده ۱۸۷ اسناد زیر باید به ادارۀ ثبت شرکت­ها تحویل شود:

• ۱.صورت کاملی از طلب­های نقدی که به سهام تبدیل شده­اند.
• ۲.رونوشت اسناد و مدارک حاکی از تصفیه این طلب­ها که باید صحت آنها را بازرس تایید کرده باشد.

در این فرض نظارت بازرس استصحابی است

• ۳.صورت­جلسه مجمع عمومی فوق­العاده که افزایش سرمایه را تصویب کرده.
• ۴.اظهارنامه هیأت مدیره دال بر این که کلیه سهام خریداری شده و قیمت آن دریافت شده است.

صرفاً طلب­های پولی اشخاص از شرکت قابل تبدیل به سهام است.

طلبکار ممکن است از سهام­داران شرکت یا خارج از سهام­داران باشد.

• ۳)انتقال سود تقسیم نشده یا اندوخته یا اضافه ارزش سهام جدید به سرمایه
• ۴)تبدیل اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام شرکت

در روش سوم مانند روش قبلی (دوم) طلب به سهام تبدیل می­شود منتها در فرض سوم طلبکارها سهام­داران شرکت هستند و برای تبدیل طلب به سهم موافقت همۀ طلبکاران لازم نمی­باشد. تصمیمی که در مجمع عمومی فوق­العاده با اکثریت گرفته شده بر همۀ سهام­داران تحمیل می­شود.

وجود حق رجحان در هنگام فروش سهام جدید برای سهام­داران شرکت مانع از فروش سهام به اشخاص خارج از شرکت می­شود.

در فرض صدور سهام جدید طبق ماده ۱۶۶ لایحه قانونی سهام­داران شرکت به نسبت سهام خود برای خرید سهام جدید حق تقدم (حق رجحان) دارند. وجود این حق مانع از آن است که سهام جدید به اشخاص خارج از شرکت فروخته شود.

حق تقدم به نسبت سهام به سهام­داران موجود تعلق می­گیرد مثلاً سهام­داری که مالک ۱۰% سهام است در خرید ۱۰% سهام جدید حق تقدم دارد.

حق تقدم از حقوق مالی است بنابراین قابل انتقال است. انتقال آن ممکن است با قرارداد یا به صورت قهری انتقال گیرد. همۀ وارثان متوفا از حق تقدم ارث می­برند.

قراردادی معوض چیست؟

انتقال حق تقدم مالی:

• غیرمعوض
• قهری

انتقال قراردادی حق تقدم ممکن است معوض یا غیرمعوض باشد. اگر انتقال به صورت معوض صورت گیرد، عوض متعلق به انتقال­دهنده است نه شرکت.

(مجمع عمومی فوق ­العاده می­تواند حق رجحان را ممنوع یا محدود کند)

در انتقال قراردادی انتقال­گیرنده حق تقدم ممکن است از سهام­داران شرکت یا خارج از سهام­داران باشد.

مجمع عمومی فوق­العاده می­تواند انتقال حق تقدم را ممنوع یا محدود کند. هم در شرکت سهامی عام و هم در سهامی خاص.

انتقال حق تقدم مشمول حکم ماده ۴۱ (لایحه) نمی­باشد که روی ماده اساس­نامه شرکت سهامی عام نمی­تواند انتقال سهام را منوط به موافقت هیأت مدیره یا مجمع عمومی کند. براساس مفهوم مخالف این ماده در شرکت سهامی خاص طبق اساس­نامه ممکن است انتقال سهام موکول به موافقت هیأت مدیره یا مجمع عمومی بشود.

(حق تقدم حقی موقت است که مدت اعتبار آن توسط هیأت مدیره مشخص می­شود.)

مدت اعتبار آن توسط هیأت مدیره تعیین می­شود. طبق ماده ۱۶۶ لایحه قانونی، مهلت استفاده از حق تقدم نباید کمتر از ۲ ماه (۶۰ روز) باشد. این مهلت از روزی که برای پذیره­نویسی تعیین می­شود آغاز خواهد شد.

(مدت حق تقدم نباید از ۶۰ روز یا ۲ ماه کمتر باشد و این مهلت از روزی که برای پذیره­نویسی تعیین می­شود آغاز خواهد شد.)

وقتی که افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام است حق تقدم وجود ندارد.

حق تقدم قابل سلب است. تصمیم­گیری راجع به این امر در صلاحیت مجمع عمومی فوق­العاده می­باشد.

پیشنهاد سلب حق تقدم باید توسط هیأت مدیره (مانند افزایش سرمایه) به مجمع عمومی فوق­العاده ارائه شود. پیشنهاد ابتدا باید در اختیار بازرس شرکت قرار بگیرد. بازرس راجع به آن باید کتباً اظهارنظر کند. گزارش بازرس باید حاکی از تأیید عوامل و جهاتی باشد که درگزارش هیأت مدیره ذکر شده است. یعنی نظارت بازرس استصحابی است. (مورد دوم)

به طور کلی در ۲ مورد نظارت بازرس در شرکت­های سهامی استصحابی است که مستند هستند به ماده ۱۸۷ و تبصره ماده ۱۶۷ لایحه قانونی.

(گزارش بازرس و هیأت مدیره در جلسۀ مجمع عمومی درخصوص سلب حق تقدم واجب است.)

گزارش بازرس و هیأت مدیره در جلسۀ مجمع عمومی باید قرائت شود و الّا تصمیم این مجمع در خصوص سلب حق تقدم طبق ماده ۱۶۷ لایحه قانونی باطل است.

تنها در مورد فوق به موجب لایحه قانونی پیش از تصمیم­گیری مجمع عمومی قرائت دو گزارش لازم قلمداد شده است.

سلب حق تقدم به یکی از صورت­های زیر ممکن است انجام شود:

• ۱-سلب حق تقدم از سهام­داران شرکت به نفع اشخاص خارج از شرکت.
• ۲-سلب حق تقدم از سهام­داران شرکت به نفع اشخاص خارج از شرکت.
• ۳-سلب حق تقدم سهام­داران به نفع برخی دیگر.

در حالت سوم برای حفظ بی­طرفی مجمع عمومی فوق­العاده سهام دارانی که قرار است بعد از سلب حق تقدم سهام جدید به آنها اختصاص یابد حق رأی ندارند. همچنین در تعیین نصاب رسمیت جلسه بر اکثریت تصمیم­گیری در مجمع سهام آنها جزء سهام شرکت لحاظ نخواهد شد. ماده ۱۶۸ لایحه سلب حق تقدم از سهام­داران به نفع عموم مجاز نیست و در هنگام نظر هیأت مدیره باید مشخص باشند.

طبق تبصره ماده ۱۶۷ سلب حق تقدم از سهام­داران برای عرضۀ سهام جدید به عموم امکان­پذیر نمی­باشد. هیأت مدیره در زمان ارائه پیشنهاد حق سلب تقدم به مجمع عمومی فوق­العاده باید شخص یا اشخاص معینی را به مجمع معرفی کند.

شرکت­های سهامی که مکلف هستند بابت حق تقدم به سهام­داران خود سندی به اسم گواهی­نامه حق خرید سهم تحویل دهند این گواهی­نامه باید حاوی مندرجات مقرر در ماده ۱۷۱ باشد. طبق تبصره این ماده گواهی­نامه باید به ترتیبی که برای امضاء ورقۀ سهم مقرر است، امضاء شود. بنابراین نتیجۀ گواهینامه حق خرید سهم باید حاوی ۲ امضا باشد. اشخاصی که می­توانند ورقۀ سهم یا گواهی­نامه حق خرید سهم را امضاء کنند. طبق ماده ۲۵ لایحه قانونی باید در اساس­نامه شرکت تعیین شوند.

طبق ماده ۱۷۰ لایحه قانونی در شرکت سهامی عام گواهی­نامه حق خرید سهم باید با پست سفارشی برای صاحبان سهام با نام ارسال شود.

(اشخاصی که می­توانند ورقه سهم یا گواهی­نامه حق خرید سهم را امضا کنند باید در اساس­نامه مشخص شده باشند.)

اگر صاحبان حق تقدم به صورت کامل حق خود را استفاده کنند تمام سهام جدید به سهام­داران شرکت فروخته می­شود و نیازی به ورود اشخاص جدید به شرکت نیست. ولی در صورتی که هیچ یک از سهام­داران یا برخی از آنها حق تقدم را اعمال نکند و شرکت بخواهد افزایش سرمایه را محقق سازد، تمام یا بخشی از سهام جدید باید به اشخاص بیرون از شرکت فروخته شود. در شرکت سهامی خاص این اقدام باید بدون انتشار اعلامیه پذیره­نویسی و بدون هرگونه اقدام تبلیغاتی صورت بگیرد.

در شرکت سهامی عام برای فروش سهام جدید به اشخاص بیرونی باید عرضۀ عمومی صورت بگیرد. برای این کار طبق ماده ۲۰ قانون بازار اوراق بهادار شرکت باید ؟؟؟؟ بگیرد.

طبق ماده ۲۴ قانون فوق حتی اگر اسناد کامل باشند سازمان می­تواند از صدور مجوز خودداری کند. پس از گرفتن این مجوز شرکت طبق ماده ۱۷۵ لایحه قانونی باید مجوز را همراه با مدارک زیر :

• ۱-آخرین ترازنامه و حساب سود و زیان که مجمع عادی سالانه تصویب کرده
• ۲-طرح اعلامیه پذیره­نویسی

به مرجع ثبت شرکت ­ها تحویل دهد تا از این مرجع مجوز انتشار اعلامیه پذیره­نویسی دریافت کند. چنانچه تا آن زمان ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت تنظیم نکرده باشد باید این موضوع در طرح اعلامیه پذیره­نویسی نوشته شود. براساس ماده ۱۷۶ نظارت ادارۀ ثبت شرکت­ها نسبت به اسناد تسلیم­شده شکلی است. اگر اسناد منطبق با قانون باشند این اداره باید مجوز انتشار اعلامیه پذیره­نویسی صادر کند.

براساس تبصره ۱ ماده ۲۳ قانون بازار اوراق بهادار اعلامیه پذیره­نویسی باید در روزنامه کثیرالانتشار شرکت منتشر شود.

ماده ۱۷۷ لایحه قانونی انتشار اعلامیه در سه روزنامه الزامی کرده و این حکم بعد از لازم­الاجرا شدن قانون بازار و اوراق بهادار نسخ شده. (ناسخ تبصره ۱ ماده ۲۳)

(۱-تادیه شدن تمام سرمایه قبلی شرکت.   ۲-تصویب ضرورت افزایش سرمایه توسط هیأت مدیره شرکت.   ۳-تصویب مجمع عمومی فوق­العاده. ۴-تامین سرمایه جدید)

مهلت پذیره­نویسی طبق تبصره ۲ ماده ۲۳ قانون بازار اوراق بهادار توسط سازمان تعیین می­شود و حداکثر یک ماه است. این مهلت یک مرتبه و به مدت حداکثر ۱ ماه توسط سازمان قابل تمدید است.

(مهلت پذیره­نویسی حداکثر ۱ ماه است.)

حکم ماده ۱۷۸ لایحه قانونی که به موجب آن مهلت پذیره­ نویسی سهام جدید نباید کمتر از دو ماه باشد به طور ضمنی نسخ شده (ناسخ تبصره ۱ ماده ۲۳ قانون بازار اوراق بهادار)

ثبت افزایش سرمایه نزد مرجع ثبت شرکت­ها:

ثبت افزایش سرمایه مانند ثبت خود شرکت ؟؟؟ است. تا وقتی افزایش سرمایه ثبت نشده قابل استناد نمی­باشد.

همچنین وجوهی که بابت افزایش سرمایه به حساب مخصوص سپرده شده­اند قابل برداشت و تأمین و توقیف نمی­باشند.

در لایحه قانونی دو مهلت برای ثبت افزایش سرمایه مقرر شده است که عبارتند از ۹ ماه و یک ماه

طبق ماده ۱۸۲ اگر افزایش سرمایه در شرکت سهامی عام از طریق عرضه عمومی انجام شود افزایش سرمایه باید ظرف حداکثر ۹ ماه از تاریخ تسلیم طرح اعلامیه پذیره­نویسی به مرجع ثبت شرکت­ها ثبت گردد. در سایر موارد مهلت ثبت افزایش سرمایه طبق ماده ۱۶۳ یک ماه از تاریخ عملی ساختن افزایش سرمایه است.

(ثبت افزایش سرمایه مانند ثبت خود شرکت قانوناً الزامی است.)

مهلت برای ثبت افزایش سرمایه مقرر شده است. ۹ ماه و ۱ ماه.)

شرکت سهامی عام و از طریق عرضه عمومی از تاریخ تسلیم طرح اعلامیه پذیره ­نویسی است.

مشاوره حقوقی در خصوص ثبت شرکت سهامی عام با وکیل دادگستری

مشاوران حقوقی و وکلای ملکی با سابقه و با مهارت موسسه وکلای عدالت دارای تخصص و آگاهی های حقوقی لازم برای ارائه ی راهکار های حقوقی و بر عهده گرفتن پرونده های شما عزیزان می باشد و برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با یک تماس تلفنی، تمام پرسش های خود را بیان کنید و از ما مشاوره حقوقی تلفنی دریافت نمایید.