برای شروع دعوای مطالبه نفقه از کجا باید شروع کرد و به چه مدارکی نیاز است؟
یکی از مشکلات رایجی که این روزها بسیاری از زوجین با ان مواجه هستند و با این مشکل دست و پنجه نرم میکنند، نفقه میباشد. طبق امار بدست امده در سال های اخیر میتوان گفت که در چنین چالش هایی بسیاری از بانوان به دلیل عدم آگاهی از شرایط و مراحل چگونگی طرح دعوای مطالبه نفقه، نمی توانند برای احقاق حقوق خود اقدام کنند.
این موضوع صحیح است که نباید انتظار داشت که تمام مردم از مراحل قانونی و حقوقی آگاه باشند، چرا که رشته ی حقوق نیز مانند دیگر رشته های موجود در جامعه دارای متخصصانی می باشد که آماده ارائه مشاوره حقوقی به مردم هستند و افراد می توانند به کمک متخصصان و افراد با تجربه از مراحل طرح دعوای نفقه آگاه شوند. کادر مجرب و با تجربه ی موسسه اساتید مهر ایرانیان، در هر لحظه آماده ی ارائه ی خدمت رسانی در رابطه با موضوعات حقوقی همچون چگونگی مطالبه نفقه و…، میباشد. شما به راحتی می توانید در هر لحظه که احساس کردید می خواهید سوالات حقوقی خود را با یک متخصص در میان بگذارید، با موسسه وکلای عدالت تماس بگیرید و سوالات خود را مطرح کنید.
تعریف نفقه به بیانی ساده
برای اینکه بتوانیم با مراحل حقوقی مطالبه نفقه آشنا شوید و در محاکم قانونی طرح دعوی کنید، بهتر است در مرحله ی نخست با معنا و تعریف حقوقی کلمه ی نفقه آشنا شوید.
با استناد به قانون مدنی ایران در رابطه با تعریف اصطلاح حقوقی نفقه میتوان گفت که: نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت از قبیل مسکن، البسه، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.
توجه داشته باشید که چگونگی محاسبه میزان نفقه به موارد زیر وابسته است:
شئونات خانوادگی زن
عرف و عادت ساکنان هر منطقه
وضع مالی مرد
جرم عدم پرداخت نفقه چیست؟
توجه داشته باشید که از لحاظ حقوقی عدم پرداخت نفقه توسط مرد، جز جرایم مستمر به حساب می آید. اکنون ممکن است برای برخی از افراد این سوال پیش آید که جرایم مستمر، چگونه جرایمی می باشد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که جرایم مستمر، جز جرایمی می باشد که عدم پرداخت آنها حتی در زمان گذشته نیز قابلیت پیگیری قضایی دارد و جز جرایمی به حساب نمی آیند که مرور زمان باعث از بین رفتن آنها شود و مطالبه نفقه از طریق شکایات کیفری و ارائه دادخواست حقوقی، امکان پذیر میباشد. بنابراین در صورت عدم پرداخت نفقه توسط مرد، زن میتواند برای مطالبه نفقه خود مجددا به مراجع قضایی مراجعه کند و تا زمان دریافت نفقه به طور کامل این شکایت قابلیت رسیدگی مستمر دارد.
بر اساس ماده ۱۱۰ قانون مدنی: در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه عندالمطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده آنان است (در صورت عدم پرداخت) تامین می گردد.
نفقه از لحاظ شرع و قانون در کشور ما حق زن است و قانون ایران در این باره به شدت سخت گیر است ؛ چرا که عدم پرداخت نفقه ممکن است باعث عسر و حرج زن شود و او و جامعه ی اطراف را به فساد مبتلا کند.
بر اساس ماده ۱۱۱ قانون مدنی، زن میتواند در صورت استنکاف شوهر از پرداخت نفقه به محکمه رجوع کرده و شکایت کیفری و نیز دادخواست حقوقی ارائه کند که در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم میکند. طبق قانون اگر در صورت شکایت زن، مرد همچنان از دادن نفقه خودداری کرد، زن میتواند تقاضای طلاق کند و دادگاه شوهر را مجبور به طلاق دادن زن می‌کندزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.
چگونگی مطالبه نفقه زمان حال
اکنون نوبت آن است که در رابطه با چگونگی مطالبه نفقه در زمان حال صحبت کنیم. توجه داشته باشید که نحوه مطالبه نفقه زمان حال با گذشته متفاوت میباشد. اگر شما قصد دارید تا نفقه ی زمان حال را از همسرتان مطالبه کنید باید در مرحله ی اول، شکایتتان را مبنی بر عدم پرداخت نفقه توسط شوهر را تنظیم کرده و به دادگاه ارائه دهید. در صورت تنظیم شکایتنامه، دادگاه نیز بلافاصله روند دادرسی و رسیدگی به پرونده را آغاز میکند و شوهر ملزم به پرداخت نفقه زن خواهد شد. اما اگر مرد از پرداخت نفقه امتناع کند، مجازات او چیست؟
با استناد به رای وحدت رویه ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی( بخش تعزیرات) : هرکس با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع نماید دادگاه او را از سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم می نماید .
چگونگی مطالبه نفقه زمان گذشته
باید به این موضوع اشاره کرد که نفقه زن قابلیت پیگیری در زمان گذشته را نیز دارد. این جمله با معنا میباشد که زن میتواند برای مطالبه نفقه ی زمان گذشته خود ( که توسط شوهر پرداخت نشده) به محاکم قانونی مراجعه کند.
زن باید در چنین شرایطی،دو نسخه دادخواست تهیه کند و موضوع مطالبه نفقه زمان گذشته خود را در آنها ذکر کند. از آن جهت که دعوای طرح شده برای مطالبه نفقه، از نوع مالی به حساب می آید باید به میزان مبلغ مورد مطالبه تمبر الصاق و آن را به دادگاه خانواده ارائه نماید و زن در این مرحله حتی می تواند، در دادخواست خودف میزان هزینه ی دادرسی به پرونده مذکور را نیز، از مرد مطالبه کند.
نکاتی مهم
- توجه داشته باشید که در عقد منقطع ( عقد غیر دائم) زن حق مطالبه نفقه ندارد و شوهر ملزم به پرداخت نفقه نیست. تنها مطالبه نفقه در عقد موقت زمانی جایز است که در حین عقد شرط شده باشد یا آن که عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.
- نفقه مطلقه رجعیه برخلاف تصور بسیاری از افراد، در زمان عده بر عهده شوهر میباشد. مگر اینکه طلاق در حال نشوز انجام گیرد.
- زنی که بدون دلیل و بدون موافقت شوهر، خانه را ترک کند، حق مطالبه نفقه را ندارد و حتی اگر در خانه خویشان نزدیک مثل پدر اقامت داشته باشد نیز مرد میتواند از پرداخت نفقه سرپیچی کند.
- زنی که بدون دلیل موجه ( دلایلی که در قانون ذکر شده است، مانند : وجود ضرر جانی در خانه همسر و ….) از تمکین خودداری کند و از همسر خود اطاعت نکند، ناشزه( نافرمان) خوانده میشود. در چنین مواردی مرد این اختیار را دارد تا دادن نفقه امتناع کند و حتی میتواند زن را طلاق داده و همسر دیگری اختیار کند و زن ناشزه نیز حق مطالبه نفقه نخواهد داشت.
- اگر هنوز هم سوالاتی در رابطه با موضوع مطالبه نفقه و شرایط آن دارید و به آنها پاسخ داده نشده است، می توانید با موسسه وکلای عدالت تماس بگیرید و پاسخ سوالات خود را به طور کامل بدست آورید.
