در حال ثبت رای
مجازات کلاهبرداری و روش های اثبات آن
کلاهبرداری عبارت است از بردن مال غیر از طریق توسل به وسایل متقلبانه و جرم نیست مرکب و شامل کلاهبرداری یارانه هم می باشد.
عناصر تشکیل دهنده جرم
- عنصر قانونی ماده ۱ قانون تشدید مجازات اختلاس و کلاهبرداری
- ماده ۴ قانون تشدید کلاهبرداری شبکه های
- ماده ۷۴۱ قانون تعزیرات کلاهبرداری یا رایانه‌ای یا مخابراتی
عنصر مادی
- موضوع جرم باید مال باشد
- جرایم علیه اموال می باشد
- مال متعلق به غیر باشد
- مال می‌تواند منقول یا غیرمنقول باشد
- می تواند متعلق به شخص حقیقی باشد یا شخص حقوقی
- می تواند عین باشد یا منفعت یا امتیاز مالی یا خدمات مالی باشد مانند کلاهبرداری رایانه‌ای و در این جا مال باید مشروع باشد و نسبت به اموالی که نامشروع محسوب می شوند کلاهبرداری محقق نمی‌شود مانند مشروبات الکلی مگر اینکه مشروبات متعلق به غیر مسلمان باشد.
نکته:
نسبت به اموال ممنوعه کلاهبرداری محقق می‌شود و اگر مال ممنوعه باشد اما مشروع نباشد مانند سلاح مهمات و تجهیزات ماهواره‌ای در این صورت کلاهبرداری و سرقت قابل تحقق می باشد هرچند دارنده این‌گونه اموال نیز قابل مجازات است.
رفتار در کلاهبرداری توسط مرتکب رفتار مرتکب توسل به رفتار متقلبانه فعل است و ترک فعل نمی باشد.
سکوت کلاهبرداری محسوب نمی‌شود و آنکه متقلبانه باشد.
شرایط تحقق جرم کلاهبرداری
- تقلبی بودن وسیله
- اغفال بزه‌دیده یا اختلال در سامانه در ماده ۱ قانون تشدید در کلاهبرداری وسیله تقلبی شرط تحقق جرم است در واقع در کلاهبرداری وسیله اهمیت داشته و به نوعی جرم مقید به وسیله میباشد صرف دروغگویی یا دروغ نویسی کلاهبرداری نمی‌باشد بلکه باید وسیله تقلبی مورد استفاده مرتکب باشد.
۳. وسیله تقلبی می تواند شکل متقلبانه باشد مانند استفاده از سند مجعول یا ماهیت آن متقلبانه باشد مانند شناسنامه مرده را استفاده کنیم
قانونگذار در ماده ۱ قانون تشدید برخی از وسایل تقلبی را به شرح ذیل مطرح کرده است
- تاسیس شرکت ها یا تجارت خانه ها یا کارخانه ها یا موسسات مهم برای ارتکاب جرم ایجاد شده یا به سمت ارتکاب جرم تغییر جهت داده است
- فریب دادن مردم به داشتن اموال و اختیارات واهی
- امیدوار کردن مردم به امور غیر واقع
- ترساندن حوادث و پیشامدهای غیر واقع
- اتخاذ اسم یا عنوان مجعول
افزون بر موارد مذکور که در قانون یک در ماده ۱ قانون تشدید به آنها اشاره شده است موارد زیر نیز از مصادیق وسایل متقلبانه محسوب می شود. و کلاهبرداری می باشد
- نشان دادن کالای مرغوب به جای کالای نامرغوب در معامله
- ایجاد خطر مصنوعی برای دریافت غرامت از بیمه گر ایجاد خطر مصنوعی در تصادفات با وسیله نقلیه مشمول جرم خاص بیمه اجباری است
- تظاهر به معلولیت یا ایثارگری برای دریافت مزایا از مراجع ذیربط
- پوشاندن عیوب آشکار نبی توسط فایز
- عوض کردن چسب قیمت کالا
- تغییر دادن یا گریم کردن چهره برای جا زدن خود به عنوان فردی مشهور
- دستگاهی در ترازو
- فریب دادن دیگری نسبت به برقراری ارتکاب ارتباط با ارواح
- فروش ساختمان های دولتی یا تاریخی در صحنه گذاشتن ملکی به چند برابر ارزش واقعی آن
- دادن مجنون مهر و محبت برای بدست آوردن دل معشوق
- استفاده از سند مجعول برای بردن مال غیر
- فروش سکه تقلبی به جای سکه اصلی
- رمالی و پیشگویی از آینده
- مجازات کلاهبرداری
توسل به وسایل متقلبانه باید مقدم بردن مال غیر باشد و توسل به وسایل متقلبانه می‌توانند در فضای سایبری هم رخ دهد به این معنا که فرد از طریق ایجاد متقلبانه داده ها یا تغییر داده ها یا توقف یا امحای داده ها یا هر روش دیگری موجب اخلال در سامانه و بردن مال غیر گردد ونه کلاهبرداری از طریق رایانه به معنای کلاهبرداری رایانه‌ای نمی باشد و باید منجر به اختلال در سامانه باشد.
در هر کجا که فرد فریب می‌خورد کلاهبرداری سنتی است اما در جایی که سامانه مختل می شود کلاهبرداری رایانه ای می باشد اغفال بزه دیده درکلاهبرداری سنتی بزه دیده باید اغفال گردد و فریب بخورد
لازمه اغفال بزه‌دیده
اولاً این است که بزه دیده انسان متعارف باشد بنابراین اگر کسی اموال شخصی نامتعارف از طریق تقلب را از او بگیرد مشمول حکم کلاهبرداری نمی شود مانند سفی، مجنون یا فردی که در حالت مستی است.
ثانیاً لازمه اغفال بزه دیده این است که او با تقلبی بودن وسیله آگاه نباشد.
در کلاهبرداری رایانه‌ای چنانچه گفته شد اغفال بزه‌دیده توجیهی ندارد زیرا در اینجا سیستم است که مختل می‌شود.
نتیجه حاصله در مجازات کلاهبرداری
کلاهبرداری از حیث نتیجه در زمره جرایم مقید است .
کلاهبرداری مقید به بردن مال غیر میباشد.
بردن مال غیر متضمن دو نتیجه است
- ورود ضرر به قربانی
- انتفاع کلاهبردار یا شخص مورد نظر
صرف ورود ضرر به قربانی کلاهبرداری نمی باشد بلکه باید شخص کلاهبردار یا فرد مورد نظر وی را به دست آورد.
بنابراین اگر کسی با توسل به وسایل متقلبانه موجب ضرر دیگران شود بدون آنکه خود یا شخص مورد نظرش مالی را تحصیل نماید کلاهبرداری محقق نشده است.
برای مثال اگر کسی در بازار شایعه کند که دولت قرار است در ماه آینده واردات خودرو را آزاد کند و مدارک جریمه نیز در این رابطه اظهار نماید و فروشندگان خودرو از ترس ارزانی وسایل خود را به قیمت پایین بفروشند کلاهبرداری محقق نشده است مگر آنکه خریدار خود فرد یا شخص مورد نظر وی باشد.
نشر اکاذیب کلاهبرداری نمی باشد.
صرف تحصیل سند پرداخت کلاهبرداری محسوب نمی باشد.
بلکه باید از طریق مالی اورده شود مثلا اگر کسی متوسل از وسایل متقلبانه کالای تقلبی به دیگری بفروشد و چکی بابت آن دریافت دارد و قبل از وصول چک دستگیر شود اقدام وی شروع به کلاهبرداری می باشد.
رابطه سببیت
کلاهبرداری در صورتی محقق می‌شود که بین توسل به وسایل متقلبانه و اغفال بزه‌دیده و بردن مال رابطه برقرار گردد به این معنا که بردن ما نتیجه اغفال بزه دیده باشد و اغفال بزه دیده به علت توسل به وسایل متقلبانه صورت گرفته باشد و چنانچه این رابطه برقرار نشود کلاهبرداری منتفی است.
برای نمونه اگر کسی با جعل یک مدرک تحصیلی اجاره شرکت در المپیاد ریاضی پیدا کند و نفر اول شود جایزه المپیاد را از آن خود نماید اقدام ؛ کلاهبرداری نمی باشد زیرا بردن جایزه المپیاد ناشی از پاسخگویی صحیح به پرسش‌ها بوده است.
اگر شخصی از طریق دادخواست واهی در دادگاه موجب شود که رای به نفع او صادر شود و مالی را از طریق به دست آورد اقدام او کلاهبرداری نیست زیرا بردن مال نتیجه رای دادگاه بوده است.
مثال :اگر شخصی نوشیدنی حاوی مواد بیهوش کننده به دیگری تعارف کند و پس از بیهوشی اموال او را ببرد اقدام وی سرقت است نه کلاهبرداری .
در کلاهبرداری مالباخته با رضایت و میل درونی مال را واگذار می‌کند.
کلاهبرداری جزء جرائم عمدی محسوب می‌شود و سوء نیت برای تحقق کلاهبرداری لازم است و سوء نیت در اینجا اعم از سوء نیت عام و سوء نیت خاص می باشند.
سوء نیت عام در کلاهبرداری عبارت است از قصد توسل و به وسایل متقلبانه با علم و آگاهی.
سوء نیت خاص عبارت است از قصد بردن مال غیر بنابراین اگر شخصی سوءنیت تام داشته باشد و سوء نیت خاص نداشته باشد رفتار وی کلاهبرداری محسوب نمی شود
مشاوره حقوقی:
- پیشنهاد می گردد به دلیل جوانب متعدد و گاهاً پیچیده در این موارد لطفا قبل از هرگونه اقدامی اطلاعات کامل را در این خصوص کسب نمایید.گروه حقوقی اساتید مهر ایرانیان با کادری از بهترین وکلا و مشاورین حقوقی تا رفع کامل این مشکل در کنار شما خواهند بود.با ما تماس بگیرید و در این زمینه یا موارد با وکیل پایه یک دادگستری مورد نظر مشاوره حقوقی حضوری یا مشاوره حقوقی تلفنی تخصصی بگیرید.
